Dưới mái trường
Những mảnh ghép kiến tạo hệ sinh thái công nghệ số - Câu chuyện từ Trường Đại Học Lạc Hồng
Kế hoạch hành động số 469-KH/TU của Tỉnh uỷ Đồng Nai đã xác định mục tiêu: Phấn đấu đến hết năm 2030, hình thành hệ sinh thái công nghiệp công nghệ số với các công nghệ chiến lược như Bán dẫn, trung tâm dữ liệu, AI, IoT, Big Data, Cloud và Blockchain [1]. Để biến mục tiêu này từ nghị quyết thành hiện thực, cần những mô hình tiên phong, trong đó có năng lực giải quyết tốt những bài toán cốt lõi, như nhân lực chất lượng cao, giải pháp công nghệ ứng dụng và thương mại hóa nghiên cứu khoa học.
Tại Trường Đại học Lạc Hồng, lời giải cho cả ba bài toán này đang được định hình rõ nét. Từ việc “bắt tay” với các tập đoàn lớn để đào tạo kỹ sư bán dẫn, cho đến việc phát triển các ứng dụng AI phục vụ cộng đồng và nông nghiệp, hay việc trở thành địa chỉ chuyển giao KHCN tin cậy cho các doanh nghiệp địa phương với doanh thu hàng tỷ đồng.
Loạt bài dưới đây sẽ phân tích sâu mô hình của Trường Đại học Lạc Hồng - một minh chứng điển hình cho thấy chủ trương của tỉnh đã “mở đường” và cộng hưởng với nội lực của cơ sở đào tạo như thế nào để tạo ra những giá trị thật, đặt những viên gạch nền móng vững chắc nhất cho hệ sinh thái công nghệ số của Đồng Nai.
Bài 1. Để AI “cất tiếng nói” về lòng trắc ẩn
Trong cuộc đua phát triển Trí tuệ nhân tạo (AI), một nhóm sinh viên từ Đại học Lạc Hồng (LHU) đã chọn một lối đi riêng: Huấn luyện cho AI ngôn ngữ của sự thấu cảm. Với dự án SignTrans, họ không chỉ tạo ra một công cụ công nghệ đột phá mà còn thắp lên ngọn lửa hy vọng cho cộng đồng người khiếm thính, để “không ai bị bỏ lại phía sau”.
SignTrans - Ứng dụng hỗ trợ phiên dịch ngôn ngữ ký hiệu cho người khiếm thính
Giữa dòng chảy hối hả của cuộc sống, có một thế giới gần như tĩnh lặng – thế giới của cộng đồng người khiếm thính. Rào cản từ Ngôn ngữ ký hiệu (VSL) đã và đang tạo ra những khoảng cách vô hình trong giao tiếp, học tập và cơ hội hòa nhập của họ. Trăn trở trước thực tế đó, nhóm sinh viên từ Lab B304 (Khoa Công nghệ thông tin, LHU) đã quyết tâm dùng chính mã nguồn và thuật toán để xây dựng một cây cầu kết nối - Dự án mang tên SignTrans ra đời.
Hoàng Gia Huy, thành viên của nhóm nghiên cứu chia sẻ: Ý tưởng này bắt nguồn từ trải nghiệm thực tế nhóm khi giao tiếp với một tài xế khiếm thính. “Khoảnh khắc ấy khiến chúng em nhận ra công nghệ có thể làm được nhiều hơn là tối ưu hóa lợi nhuận. Nó có thể hàn gắn và kết nối. SignTrans ra đời không chỉ dành cho người khiếm thính mà còn cho gia đình, bạn bè và bất kỳ ai muốn phá vỡ sự im lặng để thấu hiểu họ” – Huy nói.
Để phát triển dự án, nhóm sinh viên này đã áp dụng học máy (machine learning) và huấn luyện một mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) sử dụng dữ liệu từ Từ điển Ngôn ngữ Ký hiệu Việt Nam. Người dùng có thể nhập văn bản, ghi âm giọng nói hoặc tải lên video để hệ thống dịch sang ngôn ngữ ký hiệu thông qua các hình ảnh minh họa hoạt hình, giúp việc giao tiếp trở nên dễ dàng và thuận tiện hơn cho người khiếm thính.
Gia Huy khẳng định: “Mặc dù tốc độ xử lý của ứng dụng ở giai đoạn này vẫn còn hơi chậm, nhưng độ chính xác gần như tuyệt đối”. Ngoài hỗ trợ dịch thuật, SignTrans còn tích hợp một thư viện khóa học ngôn ngữ ký hiệu miễn phí với tùy chọn học nâng cao có trả phí. Đáng chú ý, ứng dụng còn có công cụ tìm kiếm việc làm được thiết kế riêng cho cộng đồng người khiếm thính, giúp họ tìm được những công việc phù hợp và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Dự án được thực hiện bởi nhóm sinh viên bao gồm Hoàng Gia Huy, Phạm Bảo Minh Thế, Vũ Thị Kim Hương, Vi Hoài Thương dưới sự hướng dẫn của giảng viên Bùi Xuân Cảnh. Nhóm đã xây dựng một quy trình phát triển chặt chẽ qua các giai đoạn: lên ý tưởng, nghiên cứu và lập kế hoạch, triển khai sản phẩm, hoàn thiện và chuẩn bị thuyết trình. Họ đã tích cực khảo sát và lắng nghe ý kiến phản hồi từ cộng đồng người khiếm thính để giúp ứng dụng trở nên thiết thực và thân thiện hơn với người dùng.
Hoài Thương chia sẻ: “Chính những cuộc trò chuyện này đã giúp chúng tôi hiểu sâu sắc hơn về nhu cầu thực tế và cung cấp thêm động lực để phát triển dự án một cách ý nghĩa và hướng đến cộng đồng hơn”.
Hạt mầm nhân văn trong kỷ nguyên số
Nỗ lực không mệt mỏi và ý nghĩa nhân văn sâu sắc của dự án đã nhanh chóng được ghi nhận. Tại cuộc thi “Dự án Kỹ thuật Phục vụ Cộng đồng” (EPICS) lần thứ 7, do USAID BUILD-IT và Dow Việt Nam tổ chức (tháng 4/2025), SignTrans đã tỏa sáng. Vượt qua hàng chục đối thủ nặng ký, dự án này đã giành giải Nhì chung cuộc cùng phần tài trợ 300 USD để tiếp tục hoàn thiện sản phẩm.
Đồng hành cùng dự án của nhóm sinh viên, Bùi Xuân Cảnh, giảng viên Khoa công nghệ thông tin (LHU) tiết lộ: Dự án của nhóm sinh viên có giá trị và hiệu quả tác động lớn đối với cộng đồng người khiếm thính. Nó xóa bỏ rào cản giao tiếp giữa người khiếm thính và xã hội, Mở ra cơ hội giáo dục và nghề nghiệp cho người khiếm thính, góp phần xây dựng xã hội hòa nhập và công bằng. “Ban giám khảo EPICS đã đánh giá cao Dự án của nhóm vì đã thể hiện rõ tinh thần nhân văn sâu sắc, với công nghệ đóng vai trò là cầu nối để kết nối và hỗ trợ cộng đồng” – Minh Cảnh nói.
[PGS Trần Phan Chung Thủy, Chủ tịch Hội Tai Mũi Họng Việt Nam cho biết: Thế giới có khoảng 1,5 tỷ người sống chung với tình trạng mất thính lực, trong đó khoảng 60 triệu người mất thính lực nặng và sâu. Không đến 5% trong số họ được can thiệp thiết bị hỗ trợ thính giác. Mỗi năm Việt Nam có khoảng 1.500-2.000 trẻ mắc dị tật thính giác bẩm sinh chào đời]
Ngoài việc là một công cụ hỗ trợ giao tiếp, SignTrans còn truyền tải thông điệp về lòng trắc ẩn và sự đoàn kết với những người yếu thế. Nhóm sinh viên đã chứng minh rằng khi công nghệ được kết hợp với sự đồng cảm, nó có thể tạo ra tác động sâu rộng.
PGS, TS Nguyễn Vũ Quỳnh, Phó Hiệu trưởng LHU nhìn nhận: Sự phát triển bền vững của công nghệ, đặc biệt là AI, phải đặt con người làm trung tâm. Những dự án như SignTrans không chỉ có giá trị về mặt kỹ thuật, mà còn định hình một tương lai AI có đạo đức, có trách nhiệm và giàu lòng trắc ẩn.
[1] Nguồn: Báo Đồng Nai online
Bài 2. Đưa trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ thành bạn của nhà nông
PGS, TS Nguyễn Vũ Quỳnh; LHU; Kế hoạch số 469-KH/T; AI; SignTrans; EPICS; NCKH; Chuyển đổi số
Tin liên quan
